Tüm dünyada koronavirüs salgınına karşı aşı ve ilaç çalışmaları hızla sürüyor. Türkiye'de ise yerli aşılar arasında insan deneylerine başlanan ilk aşının çalışmalarının yürütüldüğü Kayseri Erciyes Üniversitesi (ERÜ) İyi Klinik Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde (İKUM) Faz-2'nin veri toplama aşaması da tamamlandı. İKUM Müdür Yardımcısı Ahmet İnal, , "Faz-3’e geçmek için 43’üncü gün verileri gerekiyordu. Bu veriler, tamamlandı, şimdi bakanlık tarafından incelenecek. Bundan sonra Sağlık Bakanlığı içeriğinde Faz-3 aşamasının mayıs ayında başlaması bekleniyor" ifadelerini kullandı.
ERÜ bünyesindeki Aşı Araştırma ve Geliştirme Merkezi (ERAGEM) ile İKUM tarafından koronavirüse karşı geliştirilen ve Sağlık Bakanlığı ile Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) tarafından desteklenen Covid-19 yerli aşısının Faz-1 çalışması, 44 gönüllü üstünde yapıldı. İnaktif aşının Faz-2 çalışmaları ise şubat ayında başladı ve 250 gönüllünün aşı uygulaması 9 Nisan'da tamamlandı.
İKUM Müdür Yardımcısı Dr. Ahmet İnal, aşılamanın sonrasında gönüllülerinin takiplerinin yapılarak, veri toplama aşamasının da tamamlandığını söyledi. İnal, aşı uygulanan gönüllülerin 43 gün süresince takip edildiğini belirterek, "Yerli aşıda Faz-2 çalışmalarının ilk aşaması tamamlandı zira bu 1 senelik bir çalışma. Faz-3’e geçmek için 43’üncü gün verileri gerekiyordu. Faz-3 geçmek amacıyla bu veriler tamamlandı. Sağlık Bakanlığı’na sunulmak amacıyla gerekli veriler hazırlanıyor. Faz-3'e geçmek amacıyla bir veri oluşmuş oluyor. Bu veri bakanlık tarafından incelenecek. Bu veriler değerlendirildikten sonra Faz-3 aşaması başlamış olacak. Şu an bu çalışmaları kendi açımızdan değerlendirdiğimiz vakit bir sıkıntı görülmüyor. Tabi bu bizim için mutluluk verici. Bundan sonra Sağlık Bakanlığı ve TÜSEB bünyesinde çalışmanın Faz-3 aşamasının mayıs ayında başlaması bekleniyor. Faz-3 aşısının uygulama esnasında da ilerleyen aşamalarda belki erken kullanım onayı ya da tedaviye girmesi mümkün olabilecek; tabi her şey yolunda gider ve başarılı olursa" şeklinde konuştu.
Yerli koronavirüs aşısında sevindiren gelişme
'ŞEHİR DIŞINDAN GELİP PLASEBO ÇIKANLAR OLDU'
Faz-2 aşamasına Türkiye'nin her yerinden katılanlar olduğunu ifade eden Dr. İnal, "Bu gönüllülerimiz yerli aşı çalışmalarına çok dikkat gösterdiler. Örneğin; şehir dışından gelip plasebo çıkan gönüllülerimiz oldu. Çok emek harcadılar. Bunu duyan gönüllülerimizin tepkisi 'Canımız sağ olsun, her işte bir hayır vardır' diye güzel tepki verdiler. Bunun yanında karı koca gelen gönüllülerimiz vardı. Yine karı koca gönüllülerimizden birine plasebo, kocasına ise aşı denk geldi. Aşı uygulanan eşte aşıyla alakalı hiçbir semptom yokken plasebo uygulanan kadının kolu şişmişti. Bunu psikolojik bir etki olarak düşünebiliriz" ifadesini kullandı.
'HER YAN ETKİ AŞIYA BAĞLI DEĞİL'
Bir başka gönüllü çifte de plasebo denk geldiğini söyleyen Dr. İnal, "İkisi de aşıdan sonra birçok yan etki yaşadı. 'Bize aşı verilmedi, biz bu yan etkiyi nasıl yaşadık?' diye şaşkınlıklarını ifade ettiler. Bunlar bizim için ilginçti. Yani aşı olmadığı halde yan etki oluşabileceğini gördük. Zaten yapılan çalışmalarda plasebonun hedefi bu. Her yan etki aşıya bağlı gelişmiyor. Bazı yan etkileri bireyin aşı olarak düşünüp, bir nevi psikolojik olarak yaşadığını görebiliyoruz. Plaseboda boş su veriliyor. Bu suya karşı vücudun tepki verdiğini düşünün. Biz normalde aşı verdiğimiz vakit yan etki düşünürüz; kol ağrısı, kolda şişme görebiliriz. Demek ki bu plaseboya bağlı da gelişebiliyor. Yani insan vücudunda gelişen yan etki, her vakit aşıya bağlı değildir” dedi.
