Yaz tatilinin getirdiği rahatlık ve serbestlikten sonra tekrar okul rutinine uyum sağlamak, çocuklarda stres ve kaygı yaratabiliyor. Bu dönemde yeni sınıflar, öğretmenler, arkadaşlar ve dersler gibi faktörler çocukların üzerindeki baskıyı artırıyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan Okul Çağındaki Çocuklarda Sağlık Davranışları (HBSC)* raporu da okula ilişkin olumlu algıların son 10 yılda büyük ölçüde azaldığını gösteriyor. En büyük düşüşlerin ise özellikle refah düzeyi en düşük ailelerden gelen 13 ve 15 yaşlarındaki kız çocukları arasında 'aidiyet' ve 'güvenlik' konularında yaşandığı görülüyor. Okulu sevdiğini bildiren çocukların oranı yarı yarıya azalırken, okul ödevlerinden kaynaklanan baskının ise iki katına çıktığı bulgular arasında yer alıyor. Bu süreci kolaylaştırmak ve çocukların geçiş döneminde kendilerini güvende hissetmelerini sağlamak, başta ailelerin destekleyici yaklaşımlarıyla mümkün olabiliyor. Çocukların okul hayatına yeniden adapte olmaları, yalnızca akademik başarıya odaklanarak değil, aynı zamanda duygusal ve sosyal ihtiyaçlarının da gözetilmesiyle sağlanabiliyor. Ebeveynlerin, çocuklarının endişelerini dinlemeleri, onlara rehberlik etmeleri ve güvenli bir ortam sunmaları, bu dönemi daha az stresli ve daha keyifli hale getirebilir. Okul hazırlıklarının erken yapılması, uyku ve beslenme düzenine dikkat edilmesi, sosyal ilişkilerin güçlendirilmesi ve çocukların duygusal ihtiyaçlarının karşılanması, okula dönüş stresini en aza indirmek için atılabilecek önemli adımlar arasında yer alıyor. 4-12 yaş arası çocuklar için Avrupa standartlarında online İngilizce eğitimi veren ödüllü Novakid'in Kıdemli Metodoloğu Adrienne Landry, okula dönüş dönemini stressiz hale getirmek için 6 öneride bulunuyor.
1. Açık konuşmalar yapın: Çocuğunuzun okul süreciyle ilgili yaşadığı kaygıları anlamanın en önemli yollarından biri, onunla açık ve dürüst bir şekilde iletişim kurmaktır. Çocuğunuzu dikkatlice dinlemek, ne hissettiğini anlamaya çalışmak ve ona kendi duygularını ifade etme fırsatı vermek bu dönemde kritik bir rol oynar. Çocuğunuzun endişeleri, korkuları ya da çekinceleri ne olursa olsun, onları küçümsememek ve açık bir şekilde konuşmasını teşvik etmek onun kendini rahat hissetmesini sağlar. Özellikle okula yeni başlayan veya sınıf değişikliğine giden çocuklar için bu tür konuşmalar, onların güven duygusunu pekiştirmeye yardımcı olur.
2. Övün ve takdir edin: Çocuğunuzun okul sürecindeki çabalarını fark etmek ve takdir etmek, onun motivasyonunu artırmanın en etkili yollarından biri. Küçük de olsa gösterdiği her çaba, attığı her adım, onun gelişim yolculuğunda büyük bir anlam taşıyor. Bu nedenle çocuğunuzu yalnızca sonuçlar için değil, süreç boyunca gösterdiği çaba ve kararlılık için de övmek ona önemli bir mesaj verir. Olumlu geri bildirimler, çocuğun kendine olan inancını güçlendirir ve onun kendi yeteneklerine dair farkındalığını artırır. Takdir edilen ve cesaretlendirilen çocuklar, zorlandıkları alanlarda bile daha fazla çaba göstermeye ve kendilerini geliştirmeye istekli olurlar.
3. Birlikte aktiviteler planlayın: Okula dönüş döneminde çocukların yaşadığı stresi hafifletmenin en etkili yollarından biri, onlarla kaliteli ve bilinçli zaman geçirmektir. Günlük koşuşturmalar arasında çocuğunuzla birlikte planlayacağınız eğlenceli ve rahatlatıcı aktiviteler, hem stresin azalmasına hem de aranızdaki bağı güçlendirmeye yardımcı olur. Çocuğunuzun okul dışındaki zamanlarında onunla birlikte vakit geçirmek, ona sadece bir sorumluluklar dizisi içinde olmadığını, aynı zamanda eğlenebileceği, dinlenebileceği ve rahatlayabileceği bir alana da sahip olduğunu hissettirir. Örneğin oyun oynamak, yürüyüşe çıkmak, parkta zaman geçirmek ya da basit bir masa oyunu oynamak gibi etkinlikler, çocuğunuzu hem eğlendirir hem de onun enerjisini atmasına yardımcı olur.
4. Rutinler geliştirin: Rutinler belirsizliği ortadan kaldırarak çocuklara bir güven hissi verir ve okul gibi büyük bir değişime daha kolay adapte olmalarını sağlar. Örneğin sabahları belirli bir saatte uyanmak, kahvaltı yapmak ve hazırlanmak için belirli bir sıra oluşturmak, çocuğunuzun güne daha sakin ve hazırlıklı başlamasına yardımcı olabilir. Aynı şekilde akşamları ödevlerin yapılması, oyun zamanı, aile ile geçirilen vakit ve belirli bir saatte uyuma alışkanlıkları da çocuğunuzun uyku düzenini ve genel refahını olumlu yönde etkiler. Rutinlerin tutarlılığı zaman yönetimi becerilerini geliştirmesine de yardımcı olur. Bu süreçte çocuğunuzun fikirlerini de dikkate almak, onun rutinlere katılımını ve bağlılığını artıracaktır.
5. Sağlıklı beslenmeyi sağlayın: Çocuğunuzun okul hayatındaki başarısı ve genel refahı, büyük ölçüde beslenme alışkanlıklarıyla yakından ilişkilidir. Dengeli ve sağlıklı bir diyet, yalnızca fiziksel sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratmakla kalmaz, aynı zamanda çocuğun zihinsel performansını, odaklanma yeteneğini ve ruh halini de doğrudan etkiler. Özellikle okul dönemi gibi yoğun ve stresli zamanlarda, vücudun ihtiyaç duyduğu enerji ve besinleri doğru bir şekilde alması, çocuğun hem fiziksel hem de zihinsel olarak güçlü kalmasına yardımcı olur. Sabahları iyi bir kahvaltı yapmak, çocuğun gün boyunca derslere daha iyi odaklanmasına ve enerjik kalmasına katkıda bulunur. Aynı şekilde, öğle yemeği ve ara öğünlerde alınan sağlıklı atıştırmalıklar, çocuğun enerjisini korur ve öğrenme sürecini destekler. Yeterli vitamin ve mineral alımı stresle başa çıkma becerisini güçlendirir ve çocuğun genel ruh halini iyileştirir.
6. Profesyonel yardım alın: Çocuğunuzun okula dönüş sürecinde yaşadığı stres ve endişeler, bazen normal sınırların ötesine geçebilir. Eğer çocuğunuz derin korkular, sürekli kaygılar veya okul ile ilgili ciddi duygusal sıkıntılar yaşıyorsa, profesyonel yardım almak önemli bir adım olabilir. Bu tür durumlarda bir okul psikoloğu veya çocuk terapisti, çocuğunuzun duygusal ihtiyaçlarını anlamak ve ona uygun destek sağlamak için en etkili kaynaklardan biridir. Bu süreçte yardım almak sadece çocuklar için değil, aynı zamanda ebeveynler için de faydalı olabilir. Çocuğunuzun yaşadığı zorluklar karşısında nasıl bir yaklaşım benimsemeniz gerektiği konusunda uzman tavsiyesi almak sizin de bu süreci daha bilinçli bir şekilde yönetmenizi sağlar.
