Yapay zekâ hayatın her alanında olduğu gibi spor dünyasında da radikal değişimler getiriyor. 2024 Paris Yaz Olimpiyat Oyunları’nda yoğun bir şekilde kullanılan yapay zekâ, sporcuların performansını belirgin şekilde artırarak çok sayıda rekorun kırılmasını sağladı. Oyunların ilk yedi gününde toplam 21 dünya ve olimpiyat rekoru kırıldı.
Yapay zekâ, web3 ve oyun alanlarında faaliyet gösteren yerli teknoloji şirketi Cerebrum Tech kurucusu ve yönetim kurulu başkanı Dr. R. Erdem Erkul, Yaz Olimpiyat Oyunları'nda yapay zekânın giderek artan rolünün, sporda teknolojinin ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini söylüyor: “Başta yapay zekâ olmak üzere dijital teknolojilerin süratle gelişmesiyle birlikte gelecekte bu teknolojileri farklı branşlardaki takımlarda birer takım oyuncusu olarak görmeye başlayacağız. Hazırlık aşamasından müsabaka aşamasına kadar her durumda sporculara destek olacak bu takım arkadaşları, takımlara şüphesiz daha pek çok galibiyet kazandıracak.’’
Artan atletik performans
Paris'in olimpiyat oyunlarına ilk kez ev sahipliği yaptığı 1900 yılında, Fransız bilim adamı Étienne-Jules Marey, makineli tüfeğe benzeyen kronofotografi cihazıyla hareket eden sporcuları fotoğraflamayı başarmıştı. Bunu yapmaktaki amacı “belirli sporcuların üstünlüğünün sırrını keşfetmek" için vücudun biyomekaniğini analiz etmekti.
Bugün sadece akıllı telefonla kayıt yaparak çok daha fazlasını yapmak mümkün. Intel'in 3D sporcu izleme (3DAT) teknolojisi, insan vücudundaki 21 noktayı takip ederek hassas fiziksel hareketlerini oluşturmak için yapay zekâyı kullanıyor ve antrenörlerin elit sporcularda aradığı tüm biyomekanik bilgileri sunuyor.
Yapay zekâ, olimpiyatlara katılan sporcuların antrenman verilerinin analizi, performans optimizasyonu ve sakatlık risklerinin azaltılması gibi konularda yoğun bir şekilde kullanılıyor. Yapay zekâ, daha kişiselleştirilmiş eğitim rutinleri geliştirmenin ve veri destekli içgörüleri kullanmanın yanı sıra, eğitim yoldaşlarını simüle etmek için de kullanılıyor. Sporcuların ayakkabıları ve formaları bile daha üstün performans için yapay zekâyla tasarlanıyor.
Yapay zekâ ilerleyen yıllardaki olimpiyatlarda yarışacak yeni yeteneklerin tespitinde de kullanılıyor. Mart ayında Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC), koşma ve atlama gibi basit egzersizleri analiz ederek, Senegal'de olimpiyat sporcusu olma konusunda umut vaat eden 40'tan fazla çocuğu belirlemek için 3DAT kullanan bir gözlem programının pilot uygulamasını gerçekleştirdi.
Hakemlerin en büyük yardımcısı
Yapay zekâ sadece performansı artırmakla kalmıyor; hakemlerin kararlarına, güvenlikten enerji yönetimine dek pek çok alana dokunuyor ve büyük değişimlere katkı sağlıyor.
Olimpiyat oyunlarında hakemler de yapay zekâdan yararlanıyor. Verilerin gerçek zamanlı analizi hakemlerin daha hızlı ve objektif kararlar almasına yardımcı oluyor. İnsan gözünün göremeyeceği kadar karmaşık hareketleri analiz edebilen yapay zekâ, hakemlikte yeni bir çığır açtı.
Başta futbol olmak üzere çeşitli sporlarda teknolojiden zaten yararlanılıyordu. Ancak olimpiyat oyunları yapay zekâ destekli teknolojinin çok daha yaygın kullanımına sahne oluyor. Örneğin jimnastik müsabakalarında Değerlendirme Destek Sistemi (JSS) adı verilen bir sistem kullanılıyor. Çok hızlı bir şekilde yapılan hareketler insan gözünden kaçabilse de yapay zekâdan kaçamıyor.
Yapay zekâ Paris 2024 katılımcılarının güvenliğini sağlamak için de kullanılıyor. Güvenlik sisteminde, potansiyel güvenlik tehditlerini otomatik olarak belirleyen yapay zekâ destekli kameralardan yararlanılıyor. Bu kameralar tespit ettikleri riskleri güvenlik güçlerine aktarıyor ve çalışanlar riskleri doğrulayarak çözmek için harekete geçiyor.
Yapay zekâ izleyicilere de bambaşka bir deneyim yaşatıyor
IOC önemli bilgilerin sporcular için daha erişilebilir olmasını sağlamak amacıyla bir yapay zekâ sohbet robotu da oluşturdu. Intel destekli Athlete365 platformu, sosyal medya yönergeleri, Kural 50 düzenlemeleri, dopingle mücadele kuralları ve benzeri konularda sık sorulan sorulara kolay ve hızlı yanıtlar veriyor.
IOC ayrıca sporcuları çevrimiçi istismardan korumak için yapay zekâ destekli yeni bir izleme sistemi tasarladı. Mekanizma, yüz binlerce sosyal medya hesabını izlemek için yapay zekâyı kullanıyor ve kötü niyetli olma potansiyeli taşıyan mesajları işaretliyor.
Yapay zekâ oyunlar sırasında enerji tasarrufu sağlamak amacıyla da kullanılıyor. Oyunlar boyunca Paris'teki enerji kullanımı, dijital ikiz teknolojisi kullanılarak gerçek zamanlı olarak izleniyor. Çevreye duyarlı yeni sistem, organizatörlerin nerede güce ihtiyaç duyduklarını, kameraları nereye yerleştirmeleri gerektiğini ve olası erişilebilirlik sorunlarını çözmeleri gerekip gerekmediğini görmelerine yardımcı oluyor.
Yapay zekâ, izleyicilerin olimpiyat deneyimini de dönüştürdü. Paris 2024'ün resmi yapay zekâ platform ortağı Intel, önemli spor anlarını otomatik olarak derleyebilen bir sistem geliştirdi. Olimpiyat arşivi videolarına göre eğitilen sistem, farklı medya kuruluşlarının hatta bireylerin ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde özelleştirilebiliyor. Örneğin; eğer bir kişi Nijerya erkek basketbol takımının yaptığı her üç sayılık atışı izlemek isterse, yapay zekâ tüm görüntüleri onun için inceleyerek istenen görüntüleri otomatik olarak bir araya getirebilir.
