Dünyanın en büyük iki petrol üreticisi olan Suudi Arabistan ve Rusya, düşük petrol fiyatlarının ekonomilerine baskı yapması nedeniyle enerjiye olan bağımlılıklarını azaltmaya yönelik adımlar atıyor. Çin’in ekonomik durgunluğu ve ABD’nin son 15 yıldaki petrol üretim artışı, bu yıl fiyatların düşük seyretmesine neden oldu.
Suudi Arabistan, 2016 yılında başlattığı Vizyon 2030 planı kapsamında, turizm ve spor gibi sektörleri geliştirerek ekonomisini çeşitlendirmeyi hedefliyor. Financial Times'a göre, Suudi Arabistan düşük petrol fiyatlarından duyduğu rahatsızlık nedeniyle varil başına 100 dolarlık fiyat hedefinden vazgeçerek üretimi artırmayı planlıyor. Ülke, üretimi kısarak kar marjlarını artırmak yerine, pazar payını genişletmeye odaklanacak.
Rusya da ekonomisini petrol ihracatına aşırı bağımlılıktan kurtarmak istiyor. Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, ülkenin gelir yapısını daha istikrarlı hale getirmeyi ve iç ekonomiyi güçlendirmeyi hedeflediklerini belirtti. Ancak bu planların nasıl gerçekleştirileceğine dair detay vermedi. Rusya, Batı yaptırımlarına karşı doğu ülkelerine yönelirken, Suudi Arabistan da gelişmekte olan ülkelere petrol satışını artırmayı amaçlıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın raporuna göre, Asya’nın gelişmekte olan ekonomilerinin bu on yılın geri kalanında küresel petrol talebini artırması bekleniyor. Raporda, 2023’te günlük 101,7 milyon varil olan küresel tüketimin 2030’a kadar 105,6 milyon varile çıkacağı öngörülüyor.
Orta Doğu’daki jeopolitik gerilimlere rağmen petrol fiyatları bu yıl önemli bir artış göstermedi. ABD’nin kaya petrolü üretimi, küresel fiyatları baskılayan en önemli faktörlerden biri oldu. Enerji uzmanı Matthew Huber, ABD’nin Suudi Arabistan’ın piyasa dengeleyici rolünü üstlendiğini belirtti. Huber, ABD’nin Orta Doğu dışındaki konumu nedeniyle bu bölgedeki çatışmaların fiyatlar üzerindeki etkisinin azaldığını ifade etti.
Yenilenebilir enerji kaynaklarının artışı ve Çin’de elektrikli araç kullanımının yaygınlaşması, petrol talebinde zirveye yaklaşıldığını gösteriyor. Uzmanlar, ekonomilerini sadece petrole bağımlı olmaktan kurtarmanın her zamankinden daha önemli olduğunu vurguluyor.
Petrol piyasalarındaki değişim, OPEC’in etkisi ve rolü konusundaki soruları da beraberinde getiriyor. Suudi Arabistan liderliğindeki OPEC, küresel petrol üretiminin %30’unu karşılıyor. Ancak ABD’nin kaya petrolü üretimi, OPEC’in fiyatları belirleme gücünü zayıflattı. Uzmanlar, OPEC üyelerinin hedeflerde uyumlu olup olmadığını sorgularken, Suudi Arabistan’ın üretim artışı planına bazı üyelerin katılmama ihtimaline dikkat çekiyor.
The Geopolitical Business kurucusu Abishur Prakash, OPEC üyelerinin kendi yollarına gitmesinin Orta Doğu’da kutuplaşmayı artırabileceğini ve enerjinin artık geçmişte olduğu gibi bölgeyi birleştiren bir unsur olmayacağını belirtti.
KAYNAK: CNBCE.COM
