Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Şahap Kavcıoğlu'nun açıklamalarından satır başları;
Çin'de artan vaka sayıları neticesinde alınan karantinanın genişletilmesi arz sürecinde bozulmayı derinleştirmektedir. Emtia fiyatları, tedarik, ticaret kanallarının etkilenmesi küresel görünümdeki riskleri artırmaktadır. Ticaret ortaklarımızdaki büyüme beklentileri önceki rapora göre aşağı yönlü revize edilmektedir. Bölgesel çatışmaların arz şokları küresel hammadde fiyatlarında artışa yol açmıştır. Arz ve tedarik sorunları henüz düzelme eğilimine girmedi.
'İYİLEŞMEKTE OLDUĞUNA İŞARET ETMEKTEDİR'
2021 yılının son çeyreğinde salgın sonrası normalleşme sürecinin devamı ve dış talebin desteğiyle iktisadi faaliyet güçlü seyretmiş 2021 büyümesi yüzde 11 olmuştu. Net ihracat net büyümeye son çeyrekte 4.2 puan katkı vermiştir. Türkiye OECD ülkeleri arasında net ihracatın yıllık büyümeye en fazla katkı yaptığı ülkeler arasında yer almıştır. İlk çeyrek verileri iktisadi faaliyetteki kompozisyonun iyileşmekte olduğuna işaret etmektedir.
'İSTİHDAM ARTIŞININ DEVAM EDECEĞİNİ GÖZLEMLİYORUZ'
Sanayi üretimi uzun süredir devam eden arz kısıtlamalarına rağmen büyümeyi ve iş gücü piyasasını desteklemektedir. Yatırım harcamaları artış içindedir. Kapasite kullanım oranları bazı sektörlerde tarihsel ortalamaların üzerinde seyrediyor. Yatırım harcamaları artış içindedir. Artan yatırım ihtiyacının uzun vadeli TL yatırım kredileriyle karşılanması önem arz etmektedir.
Ekonomimizin istihdam oluşturma kapasitesinin sürekli arttığını gözlemliyoruz. İstihdam 2.4 milyon kişi kadar artış göstermiştir. İş gücüne katılım artarken işsizlik oranı yüzde 10.7'ye gerilemiştir. Önümüzdeki dönemde istihdam artışının devam edeceğini öngörüyoruz.
İhracata dayalı büyüme sürdürülebilir fiyat istikrarı için önem arz etmektedir. Ülkemiz 200'den fazla ülkeye ürün satarak benzer ülkelere kıyasla daha yüksek pazar seviyesine ulaşmıştır. Türkiye büyümesinin yapısı ihracat odaklı önemli bir dönüşüm yaşamaktadır. İhracatımız artış eğilimini ilk çeyrekte bölgesel risklere rağmen sürdürmüştür.
'LİRALAŞMA STRATEJİSİ VURGUSU'
Yabancı ziyaretçi sayısındaki artış eğilimi gücünü korumaktadır. Cari işlemler dengesinde enerji fiyatlarından kaynaklı riskler devam etmektedir. Yıllık cari işlemlerdeki iyileşmeyi görmekteyiz. Liralaşma stratejisi çerçevesinde kredilerin büyüme hızı ve kompozisyonu fiyat istikrarıyla uyumlu hale getirilecektir.
ENFLASYON MESAJI
Ticari kredi büyümesi enflasyona kıyasla daha yavaş seyretmiştir. Kredilerin üretim, yatırım ve ihracat için kullandırılmasına yönelik makro ihtiyati tedbirlerimizi kararlılıkla uygulamaktayız. İlk çeyrekte enerji ve gıda başta olmak üzere küresel emtia fiyatlarındaki güçlü artışlar enflasyondaki yükselişin ana belirleyicisi olmuştur. İthalat fiyatlarındaki artışın yanı sıra yüksek seyreden taşımacılık maliyetleri ve tedarik aksaklıkları, enflasyonun görünümünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir.
Emtia piyasalarındaki dengesizlikler nedeniyle fiyat artışları, Rusya-Ukrayna arasındaki fiyat artışları nedeniyle daha da güçlenmiştir. Emtia fiyat artışlarının alt endeksler geneline yayıldığını görüyoruz. Uluslararası tarımsal fiyatlarda yüksek artışlar gözlemlenmiştir. Bu dönemde uluslararası gıda fiyatları tarihsel olarak en yüksek seviyesine ulaşmıştır.
Küresel sorunların yanı sıra yurt içi enerji fiyatlarındaki gelişmeler de üretici fiyatları üzerinde baskı oluşturmaktadır. İç talep koşullarının ilk çeyrekte kısmen yavaşladığını görüyoruz. Bu dönemde dış talep jeopolitik gelişmelere karşı gücünü korumuş ve toparlanma eşlik etmiştir.
Kredi kullanımında gözlenen yavaşlama 2022 yılı ilk aylarda yükseliş eğilimine girerek, iktisadi faaliyeti desteklenen unsurlardan biri oldu. Enflasyon üzerinde tüketici kredisi kaynaklı etkiler ılımlı seyretmektedir. İlk çeyreğinde çıktı açığı göstergeler bir önceki çeyreğe göre yavaşlasa da pozitif bölgede kalmaya devam etmiştir.
Harici faktörlerin geçici etkilerinin ima ettiği alanın kullanımını tamamladık. TCMB'nin öngörülebilir likitide yönetimi sayesinde BIST gecelik faizi politika faizi çevresinde dalgalanmaya devam etmiştir. Sıcak çatışma ortamına dönüşen Ukrayna ve Rusya arasındaki gerginliğin etkisiyle emtia fiyatları geçtiğimiz rapora göre belirgin şekilde etkilemiştir. Elektrik fiyatlarında yüksek artışlar görülmüştür.
MERKEZ BANKASI YIL SONU TAHMİNLERİ
TCMB'nin 2022 yılı ortalama petrol fiyatları tahmini 102,2 Dolar (Önceki 80,4 dolar). TCMB'nin 2023 yılı ortalama petrol fiyatları tahmini 93,9 dolar (Önceki 74,3 dolar).
TCMB'nin 2022 yılı ortalama ithalat fiyatları değişim tahmini %22,2 (Önceki %8,2). TCMB'nin 2023 yılı ortalama ithalat fiyatları değişim tahmini -%7,0 (Önceki -%6,7).TCMB'nin 2022 yıl sonu gıda fiyatları tahmini %49,0 (Önceki %24,2).
TCMB'nin 2023 yıl sonu gıda fiyatları tahmini %15,0 (Önceki %10,0). Küresel enflasyondaki artışa bağlı olarak finansal koşulların bir önceki rapordan daha sıkı olacağını varsaydık.
Enflasyonun 2022 yıl sonunda %42,8 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki %23,2). Enflasyonun 2023 yıl sonunda %12,9 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz (Önceki %8,2).
