Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, 2024 Macar – Türk Kültür Yılı kapsamında sanatseverleri bilgisayar sanatının öncü ismi Vera Molnár’a ve onun çağdaşlarına saygı duruşu niteliğinde iki süreli sergiyle buluşturmaya devam ediyor. Hesaplar ve Tesadüfler: Macaristan Ulusal Bankası Koleksiyonu’ndan Algoritma Sanatı sergisinde, Vera Molnár’ın eserlerinin yanı sıra, algoritma sanatının önemli isimlerinden Dóra Maurer ve Gizella Rákóczy’nin eserlerinden oluşan seçki bir araya geliyor. Vera Molnár’ın İzinde sergisinde ise, Molnár’ın eserlerinin yanı sıra, 16 sanatçının Molnár’dan ve onun üretimlerinden ilhamla yaptıkları eserler sanatseverin karşısına çıkıyor.
Vera Molnár ve çağdaşlarıyla buluşma: Hesaplar ve Tesadüfler
Küratörlüğünü Kinga Rózsa Hamvai’nin üstlendiği Hesaplar ve Tesadüfler sergisi, Molnár, Maurer ve Rákóczy'nin algoritma ve matematiğin entegrasyonu ile soyutlamanın sınırlarını genişleten pratiklerinin izini sürüyor.
Bilgisayarı sanatsal bir araç olarak kullanarak bilim ve sanatın sınırlarını genişleten bir öncü olan Vera Molnár’ın çalışmalarında algoritmik rastlantısallık önemli bir rol oynar; eserleri düzen ve düzensizlik, yapı ve özgürlük gibi ikiliklerden beslenir.
1970'lerden itibaren kusursuz ve kesin yapılar oluşturan matematiğin ve müziğin araçlarını ve biçimlerini araştıran Dóra Maurer'in çalışmaları ise güçlü bir sistematikleştirme eğilimi taşıyor. Sanatçının eserlerinde sayım ve düzensiz kümeleri düzene sokma pratikleri öne çıkıyor.
1970’lerden itibaren dört kollu spirallerin hareketlerini ve seri olasılıklarını araştıran, günümüzde geometrik sanatın önemli isimleri arasında yer alan Gizella Rákóczy’nin Fibonacci serisinin formülünü kullanarak boyanın tonlarını katmanlaştırdığı sulu boya resimleri, sanatçının tutarlı, sistematik ve yapı odaklı yaklaşımını yansıtıyor.
Vera Molnár’dan ilham alan çağdaş sanatçılar: Vera Molnár’ın İzinde
Stiftung für Kunst und Kultur e.V. ve Broich Digital Art Foundation iş birliğiyle gerçekleşen ve küratörlüğünü Richard Castelli ile Zsófia Máté’nin üstlendiği Vera Molnár’ın İzinde sergisinde ise 16 çağdaş sanatçının Molnár’ın çalışma yöntemlerinden ilham alarak ve görsel dünyasına atıfta bulunarak video ve artırılmış gerçeklik gibi modern medya araçlarıyla ürettikleri eserler, Vera Molnár’ın yapıtlarıyla birlikte sanatseverlerin karşısına çıkıyor. Sergide Refik Anadol, Arno Beck, Peter Beyls, Snow Yunxue Fu, Mario Klingemann, Patrick Lichty, Frieder Nake, Casey Reas, Antoine Schmitt, Erwin Steller, Tamiko Thiel and /p, u2p050, Iskra Velitchkova, aurèce vettier, Mark Wilson ve Samuel Yan’ın eserleri bulunuyor.
Dijital sanatın ikonik öncüsü: Vera Molnár
Budapeşte Güzel Sanatlar Akademisi’nde klasik sanat eğitimi alan Vera Molnár, bir soyut sanatçı olduğunu henüz akademi yıllarında ilan etmişti. 1947’de, kendisi gibi ressam olan gelecekteki eşi François Molnár ile önce Roma’ya, ardından Paris’e taşınan Molnár, yaşamının sonuna dek bu şehirde yaşadı. Eşiyle birlikte kendini matematik ve bilişim teorisinin eril dünyasında bulan sanatçı, 1968’de Sorbonne Üniversitesi’nin araştırma laboratuvarında gerçek bir bilgisayar kullanarak ürettiği eserlerle dünyada bilgisayarla çalışan ilk sanatçılar arasında yer aldı.
Eşiyle beraber Fortran programlama dilinde yazılan benzersiz bir sistem olan ve algoritmada “%1 düzensizliğe” izin veren “Molnárt sistemi”ni geliştiren Molnár, bu sistemi 1970’lerden itibaren ürettiği plotter çizimlerine ve daha sonra grafik ve resim serilerine de uyguladı.
Profesyonel sanat yaşamının ilk yıllarından itibaren kişisel deneyimlerden ilhamla Hommage serileri yapmaya başlayan Vera Molnár, bu üretimleri yaşamı boyunca sürdürdü. Cézanne, Dürer, Klee, Maleviç, Monet ve Mondrian başta olmak üzere, seçtiği ustaların eserlerinde çizgiler ve temel geometrik biçimler kullanıp küçük görsel değişiklikler yapan sanatçı, bu eserleri kendi görsel diline aktarıyordu. Bu çalışmaları Molnár’ın hem sanatsal referans noktalarını hem de sistematik resimsel düşüncesindeki gelişim ve değişimleri gözler önüne seriyor.
Bir sanatsal araç olarak bilgisayarla yaptığı deneylerle sanatın sınırlarını genişleten Vera Molnár, çığır açan çalışmalarıyla dijital sanat ve algoritma sanatının gelişimini etkilemeye hâlâ devam ediyor.
Pera Müzesi’nin devam eden süreli sergileri Hesaplar ve Tesadüfler ile Vera Molnár’ın İzinde, Pera Müzesi’nde 23 Şubat 2025’e kadar ziyaret edilebilir.
Pera Café’de geleneksel Macar lezzeti
2024 Macar - Türk Kültür Yılı kapsamında düzenlenen süreli sergilere eşlik eden bir diğer keyifli deneyim ise Pera Café’de sunulacak geleneksel Macar lezzeti olacak. Macar mutfağının en sevilen yemeklerinden biri olan gulaş, iki ülke arasında kurulan diplomatik dostluğun 100. yılı kapsamında 21 Aralık 2024 – 5 Ocak 2025 arasında Cumartesi ve Pazar günleri Pera Café’de sipariş edilebilecek. Sanatseverler, sergilerin ardından bu özel yemeği deneyimleme fırsatı yakalayarak kültürel bir ziyafeti tamamlayabilecek.
