Koronavirüs pandemisinin tüm dünyayı etkilediği 2 yılda, hastalığın uzun süreli yorgunluğa ve beyin sisine yol açtığını öğrendik. Ancak ağır geçen KOVID-19 enfeksiyonunun uzun vadeli bilişsel etkilerini inceleyen, bugüne kadarki en detaylı araştırmalardan birinde kaygı verici bazı sonuçlar ortaya çıktı. Araştırmadan elde edilen sonuçlar eClinical Medicine dergisinde yayınlandı. Koronavirüsü ağır geçiren 46 hastanın incelendiği çalışmada, ağır KOVID-19’un 6 ay sonraki zihinsel etkilerinin 20 yıl yaşlanmaya veya 10 IQ puanı kaybetmeye bedel olduğu anlaşıldı.
KOVİD-19’UN PARMAK İZİ
Çalışmada belirlenen zihinsel değişimler, bunama veya genel yaşlanma durumunda görülenlerden farklıydı. Araştırmanın yazarlarından, Cambridge Üniversietsi’nde sinir bilimci olan David Menon, “Bilişsel bozukluk, bunama gibi nörolojik hastalıklarda veya normal yaşlanmada da görülür. Ancak ağır koronavirüs geçirenlerde görülenler, bir diğer deyişle ‘KOVID-19’un parmak izi, tüm bunlardan farklıydı” diye konuştu.
Yeni araştırmadan elde edilen bulguların halihazırda koronavirüs geçirenleri kaygılandırmasına gerek yok. Çalışmada ağır koronavirüs sonrasındaki bilişsel değişimlerin ne kadar ciddi olduğunu incelemek ve bu sayede etkileri hafifletmek için neler yapılabileceğini anlamak amaçlanmış.
10 IQ PUANI KAYBETMEYE EŞDEĞERDİ
Araştırmanın başındaki isim olan, Imperial College London’da bilişsel bilim insanı Adam Hampshire, “Yalnıza İngiltere’de on binlerce insan KOVID-19 sebebiyle yoğun bakıma kaldırıldı. Çok daha fazla sayıda insan ise hastalığı ağır geçirdi, ancak hastaneye kaldırılmadı. Bu da, hastalıktan aylar sonra dahi bilişsel sorunlar yaşayan çok sayıda insan olduğu anlamına geliyor” dedi.
Çalışma için, hastalığı ağır geçen kişilere enfeksiyondan 6 ay sonra bazı testler yapıldı ve hafıza, dikkat, muhakeme becerileri, bunun yanında anksiyete, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğu durumları ölçüldü. Sonuçlar, şiddetli KOVID geçirenlerin daha çok hata yaptığını ve toplum genelinden daha uzun sürede yanıt verdiğini belirledi.
Bilişsel kaybın ölçüsü 50 ila 70 yaş arasındaki yaşlanmanın etkilerine benzer, 10 IQ puanı kaybetmeye eşdeğerdi.
En çok etkilenen işlevin sözlü mukayese (kelimeler arasındaki benzerlikleri bulma) olduğu belirlendi. Enfeksiyon sonrasında doğru kelimeyi bulmakta zorlandığını, beyinlerinin yavaş çalıştığını söyleyen hastalara ilişkin anekdotsal veriler de bu yöndeydi.
Araştırmada, iyileşme yönünde işaretlere de rastlandı, iyileşmenin kademeli gerçekleştiği belirlendi.
