Borrell haftasonu yaptığı açıklamalarda ise, İsrail'i “Hamas'ı yaratmakla ve finanse etmekle” suçladı.
AB Dışişleri Bakanları, 1 Şubat’ta yapılacak liderler zirvesi öncesi bugün Brüksel’de Gazze gündemiyle biraraya geliyor.
Toplantıya, İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz ve Filistin Yönetimi Dışişleri Bakanı Riyad el Maliki de katılıyor.
Katz ve Maliki toplantı çerçevesinde ikili bir görüşme yapmadan, ayrı ayrı söz alacak. İlk konuşmayı İsrailli Bakan Katz yapacak. Ardından, Ortadoğu krizinin çözümünde rol alan önemli aktörler Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Aboul Gheit, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Farhan Al Saud, Mısır Dışişleri Bakanı Semih Şükrü ve Ürdün Dışişleri Bakanı Ayman Safadi çalışma öğle yemeğinde AB’li bakanlarla bir araya gelecek. Toplantının öğleden sonraki oturumunda ise Filistin Ulusal Otoritesi Dışişleri Bakanı Riyad al-Maliki konuşacak.
Ortadoğu krizi ve b’ya uzun vadeli askeri yardım gibi önemli gündem başlıklarının ele alınacağı toplantı, AB diplomasisinin şefi Borrell’in, İsrail ve Başbakan Netanyahu hakkındaki sözlerinin gölgesinde başladı.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, toplantı girişinde Netanyahu’nun “iki devletli çözümü reddeden” açıklamalarının sorulması üzerine, “İstediğimiz şey iki devletli bir çözüm inşa etmek. Gelin bunu konuşalım. Başka ne gibi çözümler düşünüyorlar? Bütün Filistinliler’in gitmesini mi sağlayacaksınız? Öldürecek misiniz?” diye konuştu. Borrell, şunları söyledi:
“Aynı fikirde olmasalar da tartışmalıyız. Buraya gelmeleri lazım. Bizimle tartışacaklar, biz de akıllarında hangi çözüm varsa, diğer çözümlerden hangisine sahiplerse onu inceleyeceğiz. Zaten 25 bin kişi öldü, bunların yüzde 70’i kadın ve çocuk. Hamas'ı yok etmeye çalışmanın yolu kesinlikle bu değil. Çünkü nesiller boyu nefret tohumları ekiyorlar. Hamas'ın ne olduğunu, ne yaptığını aklımızda tutuyoruz. Elbette reddediyoruz ve kınıyoruz. Ancak barış ve istikrar sadece askeri araçlarla ve askeri araçların bu şekilde kullanılmasıyla inşa edilemez. Bunu Hamas terör saldırılarının kurbanlarına saygı duyarak söylüyorum."
Borrell, Gazze Şeridi'ndeki insani durumun daha kötü olamayacağını vurgulayarak, “Bundan sonra artık barış süreci hakkında konuşmayacağım, iki devletli bir çözüm sürecini konuşacağım. Zor olduğunu biliyorum ama elimizden geleni yapmak, bir çözüm aramak bizim ahlaki çabamız, ahlaki yükümlülüğümüz” dedi.
İsrail Başbakanı Netanyahu, 7 Ocak 2024 tarihinde Tel Aviv'deki Savunma Bakanlığı'nda haftalık kabine toplantısı sırasında konuşuyor
“Hamas’ı İsrail kurdu ve finanse etti”
Borrell, 19 Ocak Cuma günü, kendisine fahri doktora veren İspanya’nın Valladolid Üniversitesi'nde yaptığı konuşmada İsrail devletini, Hamas'ın kurulmasına neden olmak ve finanse etmekle suçladı.
Filistin Devleti’nin kurulmasının barışın tek garantisi olduğunu belirten Borrell, “İki devletli çözümün dışarıdan empoze edilmesi gerektiğine inanıyoruz. İsrail bu çözümü reddettiğini yinelese ve bunu önlemek için bizzat Hamas'ı yaratacak kadar ileri gitse bile. Hamas, Filistin yönetimi El Fetih'i zayıflatmaya çalışmak için İsrail hükümeti tarafından finanse edildi. Ama eğer kararlı bir şekilde müdahale etmezsek, nefret ve şiddet sarmalı nesilden nesile, cenazeden cenazeye devam edecek” diye konuştu.
Hamas, Aralık 1987'de, işgal altındaki topraklardaki Filistin ayaklanması “ilk İntifada'nın” başlamasından kısa bir süre sonra, aralarında Şeyh Ahmed Yasin'in de bulunduğu bir grup İslamcı militan tarafından kuruldu. Harakat al-Muqawama al-Islamiya'nın (İslami Direniş Hareketi) kısaltması olan Hamas, Filistin İslami Cihat örgütü ve o zamanlar Yaser Arafat liderliğindeki laik Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile rekabet etmek için kuruldu.
Hamas, Arafat'ın halefi Mahmud Abbas'ın yönetimindeki El Fetih ile girdiği rekabet ve yaşanan iç savaşın ardından, Haziran 2007'de Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirdi.
Borrell’den 10 maddelik barış planı
AB Dışişleri Bakanları toplantısında, Josep Borrell’in hazırladığı 10 maddelik barış planı da ele alınacak.
Borrell’in, 27 üye ülkeye gönderdiği barış planının ana hatlarını, Gazze'deki mevcut savaşın sona ermesi için belirlenecek genel koşullar oluşturuyor. Planda, çatışmaların durması, İsrailli rehinelerin iadesi, Hamas yönetiminin sona ermesi ve Filistin Yönetimi'nin barış sürecinde rolü konusunda öneriler yer alıyor.
Planın temelinde AB, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan ve Arap Birliği ile BM ve ABD'nin ev sahipliğinde bir "Barış’a hazırlık konferansı" düzenlenmesi çağrısı da yer alıyor. Konferansın, İsrail veya Filistin tarafı katılmayı reddetse bile yapılması, ancak her aşamada taraflara danışılarak ve bilgi verilerek ilerlenmesi öneriliyor.
Planın ana hedefi, “Barış içinde ve güvenlikli bir İsrail devletinin yanında, bağımsız bir Filistin devletinin kurulması” ifadesiyle belirtiliyor. Bir yıl içinde barış süreci için bir “başlangıç çerçevesi” oluşturulması öngörülüyor.
Ancak 27 AB ülkesi, İsrail-Hamas çatışmasında ortak bir tavır oluşturmakta zorlanıyor. İsrail’in “kendisini savunma hakkı olduğu” görüşünü savunan Almanya, Avusturya, Macaristan gibi ülkeler, Filistin halkını ve iki devletli çözümü destekleyen İspanya ve İrlanda gibi ülkelerin “Gazze’de acil ateşkes” taleplerini reddediyor.
Ukrayna’ya acil askeri yardım da gündemde
Toplantı büyük ölçüde Ortadoğu'ya ayrılmış olsa da Ukrayna'ya uzun vadeli güvenlik taahhütleri ve askeri yardım konusu da görüşülecek.
AB bütçesinden Ukrayna’ya yapılacak 50 milyar Euro’luk yardım ve bu konuda Macaristan vetosunun aşılması tartışılacak. Video konferans yoluyla toplantıya katılacak olan Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba, Rusya ile devam eden savaşta gelinen son durumu içeren bir sunum yapacak.
