2025 yılında uygulanacak asgari ücret için hesaplamalar da başladı. Enflasyon tahminleri asgari ücret artışını da belirleyecek.
Yıl sonu yaklaştıkça milyonlarca çalışan ve emeklinin maaş artışı hesaplamaları da başlıyor. Ocak ayında açıklanacak enflasyon rakamlarına göre milyonlarca emekli ve memurun yılın ilk 6 ayında alacakları maaş artışları da kesinlik kazanacak. Enflasyon artışının yanında refah payı ve taban maaş artışları için yasal süreç de başlamış olacak.
Ancak emekli ve memur zamlarından önce yine milyonlarca çalışanı, işsizi, ev hanımını, esnafı, genel olarak herkesi ilgilendiren asgari ücret belirlenecek. Asgari ücret sadece işçilerin en az alacağı rakamı değil milyonlarca vatandaşın ödeyeceği ya da aldığı ödenekleri de belirliyor.
Aralık ayının başında Asgari Ücret Tespit Komisyonu toplantıları da başlamış olacak. Ay sonuna doğru da 2025 yılında uygulanacak asgari ücret belirlenmiş olacak.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda 5 üye işçi kesimini, 5 üye işveren kesimini temsil ediyor. Her iki kesim arasındaki pazarlıkta hakem olarak da 5 hükümet temsilcisi komisyonda yer alıyor. Komisyon yeni ücreti belirlerken birçok veriyi dikkate alıyor. Geçim endeksleri, istihdam rakamları, işverene maliyet gibi rakamlar pazarlık masasına geliyor. Ancak geçmiş yıllarda da görüldüğü gibi asgari ücret artışında belirleyici rolü enflasyon oynuyor.
Fakat Aralık ayında enflasyon belli olmayacağı için tahminler üzerinden hesaplamalar da yapılacak. buna göre en düşük yıllık enflasyon tahmini Orta Vadeli Program'dan geldi. Burada tahmin yüzde 41.5 oldu. Bu tahmine göre bir artış yapılırsa net asgari ücret 24 bin 58 lirayı bulacak.
Ancak Merkez Bankası'nın piyasa katılımcıları anketlerinde ve diğer anketlerde bu tahminler yüzde 48'e kadar çıkıyor. Asgari ücret 2024 yılında hiç değişmediği ve yıllık olarak belirlendiği için yıl sonu enflasyon tahminlerinin öne çıkması bekleniyor. Böylece çalışanlar için bu yıl ortaya çıkan enflasyon ücretlerine eklenmiş olacak.
Bu yıla kadar yapılan tüm artışlarda gerçekleşen enflasyonun üzerinde artışlar yapılmıştı. Bu yıl da beklentiler bu yönde. Öte yandan merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan'ın ABD'de yatırımcılara asgari ücrette yüzde 25 zam yapılmasının enflasyonla uyumlu olacağı yönünde açıklamaları ise tartışmalara yol açtı.
Burada kastedilen enflasyonun 2024 mü yoksa 2025 yılı enflasyonu mu olduğu açıklık kazanmadı. Fakat daha sonra Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, asgari ücreti belirleme yetkisinin Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nda olduğunu belirterek tartışmalara noktayı koydu.
Bunun yanında Ankara'da da etki analizleri yapıldığı ve artış oranının yüksek olması için çalışıldığı da edinilen bilgiler arasında. Fakat geçmiş yıllara bakıldığında asgari ücret artışının enflasyonun altında olmayacağı görülüyor.
Asgari ücret tespiti işçi ve işveren tarafından yapılıyor. Burada asgari ücretin işçilere ödenen kısmının dışında işverene maliyeti de bulunuyor. Brüt asgari ücrete işveren SGK primi de eklenmiş oluyor. Böylece her artış asgari ücretin maliyetini de yükseltiyor. İşveren kesimi komisyonda hem bu maliyetleri hem de rekabet şartlarını masaya getiriyor. İstihdamın korunması için de bir orta yol bulunuyor.
Mevcut asgari ücret brüt olarak 20.002 lira olarak uygulanırken işçilere net 17.002 liradan az maaş verilemiyor. Asgari ücretin 2024 yılı için işverene maliyeti ise 23 bin 503 lirayı buluyor.
Asgari ücretten gelir ve damga vergisi alınmıyor. Aynı zamanda tüm ücretlerdeki asgari ücret kadar kısım da vergi dışı tutuluyor. Bu vergisiz bölümler işverene destek olarak duruyor.
Asgari ücret konusunda yapılacak artışlar komisyon toplantısında belli olacak. Ancak enflasyon rakamlarından yola çıkarak 6 ayrı hesaplama da yapılıyor. Her ne kadar yüzde 25 artış oranının üzerine çıkılacağı yönünde açıklamalar yapılsa da bu rakamın da etkisini görmek bakımından 6 ayrı oran üzerinden asgari ücret hesabı ve işverene maliyeti şu şekilde gerçekleşiyor.
MEVCUT
Brüt ücret: 20.002
Net ücret: 17.002
İşverene maliyet: 23.503
YÜZDE 25 ARTARSA
Brüt ücret: 25.003
Net ücret: 21.253
İşverene maliyet: 29.379
YÜZDE 30 ARTARSA
Brüt ücret: 26.003
Net ücret: 22.103
İşverene maliyet: 30.554
YÜZDE 35 ARTARSA
Brüt ücret: 27.003
Net ücret: 22.953
İşverene maliyet: 31.730
YÜZDE 40 ARTARSA
Brüt ücret: 28.003
Net ücret: 23.803
İşverene maliyet: 32.904
YÜZDE 45 ARTARSA
Brüt ücret: 29.003
Net ücret: 24.653
İşverene maliyet: 34.079
YÜZDE 50 ARTARSA
Brüt ücret: 30. 003
Net ücret: 25.503
İşverene maliyet: 37.255
KAYNAK: SABAH
