Tarımda Türkiye’nin asırlık ortağı Macaristan

Macaristan İhracatı Teşvik Ajansı HEPA Türkiye, bünyesindeki firmalarla Türkiye’deki tarım ve hayvancılık alanındaki ticari ilişkilerin gelişmesi için çalışmalarını sürdürüyor.

Türkiye’deki ilk ofisini genel merkez olarak 2015 yılında İstanbul’da açan HEPA Türkiye, tarım ve hayvancılık alanında Türkiye ile iş birliği çalışmalarına devam ediyor. Sektör ve ürün bazında pazar araştırma raporlarının hazırlanması, yerel şirketlere Macar tedarikçi bulunması, Macar firmalara Türkiye’de distribütör bulunması gibi çalışmaların yanı sıra konferans, seminer, eğitim, sektör ve ülke günleri düzenleyerek iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin gelişmesini destekleyen HEPA Türkiye, Macaristan’da tarım sektöründeki deneyimini paylaşabilecek firmalarla, Türkiye’deki tarım ve hayvancılık profesyonellerini bir araya getirmeyi hedefliyor.

Yüz Yıla Yakın Süren, Güçlü Bir Paylaşım

Macar ve Türk tarım-hayvancılık uzmanları, Türkiye'de tarımsal üretim ve hayvancılığın tesis edilmesinde çok sayıda Macar'ın rol aldığı Mustafa Kemal Atatürk döneminden bu yana Türk uzmanlarla birlikte çalışıyor. O dönemde Avrupa’da tarımsal olarak verimli ve gelişmiş bir ülke olan Macaristan’da tarım ve hayvancılık, halen en saygın mesleklerden biri olarak görülüyor. Bu alanda eğitimin gelişmesi için hayata geçirilen birçok bilimsel kurum ile Macaristan, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu dönemde, %90’ı çiftçi olan ülkenin gençlerini Macaristan'daki ticaret ve ziraat okullarında okumasını da teşvik etti. Özellikle uygulamalı tarım ve bahçecilik, arıcılık ve sanayi okulları, Avrupa'da benzeri olmayan tarım müzeleri Macaristan’ın bu alandaki başarılarının düzeyini gösteren çalışmalar dolayısıyla, Türkiye’de tarım politikası uygulamaya konulurken Macar tarım uzmanlarından da faydalanıldığı biliniyor.

Bilimsel Yaklaşım, Disiplinlerarası Çalışmalar

Tarımın büyük oranda hava şartlarına bağlı olması nedeniyle, Cumhuriyet’in kurulduğu yıllarda ülke genelinde meteoroloji istasyonları kurma ihtiyacı belirdiği için, dönemin Tarım Bakanlığı bünyesinde bir Meteoroloji Servisi oluşturulması konusunda da Macaristan ile iş birliği devam etti. O dönemde Türkiye'deki Macar Turan Derneği, Budapeşte Gözlemevi'nin şube müdürlerinden biri ve Macar Meteoroloji Derneği'nin ilk genel sekreteri olan Prof. Antal Réthly'yi bu iş için tavsiye etmiş ve kendisi Türkiye'ye davet edilerek bu enstitünün kurulmasına yardım etmiştir.

Günümüzde de araştırma alanı genetik, biyoteknoloji, tarım teknolojisi araştırmaları ve tahıl yetiştiriciliği olan Martonvásár Araştırma Enstitüsü, 700’den fazla ürünle dünya çapında 40'tan fazla ülkeye ihracat yapan, kaz tüyü yorgan ve yastıklar üreten Naturtex, 2001 yılından bu yana mikrobiyolojik ürünlerle ilgilenen Agrobio, kümes hayvanı yetiştirme şirketi Bábolna TETRA, bağcılıkta 1890 yılında Zsigmond Teleki tarafından kurulmuş ve 1980'lerde Franz Kober ile birleşen Teleki-Kober gibi firmalar Macaristan’da tarım ve hayvancılık sektöründeki bilimsel yaklaşımları ve uzmanlıklarıyla öne çıkıyor.

Tohum Pazarı ve Tarımsal Ticarette Güçlü Konum

Elverişli iklim koşulları, güçlü tarımsal gelenekleri, GDO'suz tarım teknolojisi ve sürekli inovasyonu sayesinde küresel tohum pazarında güçlü bir konuma sahip olan Macaristan’ın tohum ihracatı yılda yaklaşık 400-450 milyon Euro tutarındadır. Mısır ve buğday tohumu ihracatında dünyanın en büyük üçüncü ülkesi olan Macaristan’ın ihracat rakamları dünya tohum ticaretinin %3,2-3,4'ünü oluşturuyor. Ağırlıklı olarak Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine ihracat yapan Macaristan, son zamanlarda geliştirilen kuraklık ve susuzluk için devrim niteliğinde bir çözüm olan Water Retainer® gibi kuraklığa dayanıklı ürün ve çalışmalar sayesinde Asya ve Afrika pazarlarına da odaklanıyor.

Onlarca yıllık deneyim ve bilgi ile dünya çapında üne kavuşan ZKI Ltd., Gabonakutató Ltd. veya Orta Avrupa ve Macaristan'daki en büyük tarımsal araştırma enstitülerinden biri olan Marton Genetics Group gibi birçok araştırma enstitüsü ve kurumsal araştırma merkezinin yanı sıra Macar şirketleri zirai ilaçlar ve gübre üretiminde de Avrupa'da güçlü bir konuma sahiptir. Yıllık cirosu 500-600 milyon Euro'yu aşan yerli zirai ilaç ihracatının yanı sıra, Macaristan’ın yeni girişimi olan dijital tarım stratejisi de AB içinde çığır açıyor. Bu strateji dahilinde entegre tarımsal kurumsal kaynak planlaması (ERP) ve süreç kontrol sistemlerinden robotik çözümlere ve drone teknolojisine kadar uzanan geliştirme projeleri yer alıyor.

MARTON GENETICS

Orta Avrupa ve Macaristan'ın en büyük tarım araştırma enstitülerinden biri olan Martonvásár Araştırma Enstitüsü, genetik, biyoteknoloji, agro-teknoloji araştırmaları ve tahıl ıslahına dayalı araştırmalar yapmaktadır.  Değişen pazar koşullarına uyum sağlama ve on yıllara dayanan deneyimi sayesinde, ıslah çalışmaları büyük bir enerjiyle devam etmektedir. Bu çalışmalar sonucunda, Martonvásár çeşitleri ve hibritlerinin varlıkları sürekli olarak artmakta olup Marton Genetics® markası altında sunulmaktadır. Macar tohum üretimi ve yetiştiriciliğinin, Macar tarımının en iyisini temsil ettiği yaygın olarak bilinmektedir ve yıllık yaklaşık 500 milyon Euro değerinde ürün üretmektedir. Marton Genetics® şirket grubu, bu stratejik sektörde öne çıkan ve belirleyici bir operatör olarak kabul edilmektedir.