Şerif seçimleri kazandığını ilan etti, koalisyon arayışına başladı

Seçim komisyonuna göre hapisteki eski Başbakan İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin (Pakistan Tahrik-i İnsaf-PTI) desteklediği bağımsız adaylar şu anda önde.
İkinci sırada ise eski Başbakan Navaz Şerif'in Pakistan Müslüman Birliği-Navaz (PML-N) partisi bulunuyor.

Her iki parti de kazandıklarını iddia ediyor ancak sonuçların önceki yıllarda yapılan seçimlere kıyasla yavaş açıklandığı belirtiliyor.

Ülkenin seçim komisyonu, şu ana kadar 336 sandalyeli Ulusal Meclis’teki 122 sandalye için sonuçları açıkladı.

Buna göre PTI'nın desteklediği bağımsızlar 49 sandalye kazandı.

PML-N şu ana kadar sayılan sandalyelerden 39'unu kazandı.

Suikaste kurban giden ülkenin eski Başbakanı Benazir Butto’nun oğlu Bilawal Butto liderliğindeki Pakistan Halk Partisi (PPP) ise 30 sandalye kazandı.

Bir siyasi partinin parlamentoda çoğunluğu kazanabilmesi için 133 sandalyeye ihtiyacı var.

Seçimlerde, yeni Ulusal Meclis’in yanı sıra PML-N, PPP ve PTI olmak üzere üç ana siyasi partinin yarıştığı dört idari yasama meclisi de belirlenecek.

Pakistan merkezli Dawn gazetesine göre geçtiğimiz saatlerde PTI'yı destekleyen 25-30 kişilik bir grup, başkent İslamabad'da gözaltına alındı.

Polis yetkilileri, grubun PTI mitinglerini ve toplantılarını yasaklayan bir emri ihlal ederek slogan attığını söyledi.

Yetkililer grubun yaklaşık yarısının silahlı olduğunu ve bazılarının olay yerinden uzaklaşmaları istendiğinde direndiğini belirtti.

Pakistan ordusu, ülkede seçim boyunca artırılan güvenlik önlemlerine rağmen düzenlenen 51 bombalı saldırı ve silahlı çatışmada ikisi çocuk 12 kişinin öldüğünü açıkladı.

Pakistan'daki siyasi karışıklık

Parlamentonun feshedildiği 9 Ağustos 2023'ten bu yana ülkeyi geçici bir hükümet yönetiyor.
Pakistan'ın uzun süredir erişmekte zorlandığı istikrarlı bir hükümet, hem 241 milyonluk halkı hem de dünyanın geri kalanı için önemli.

Ülke siyasi istikrarsızlık, sivil-asker dinamikleri, Belucistan'daki isyan ve artan militan saldırılarının yanı sıra zayıf ekonomi ile de mücadele ediyor.

Oylamadan bir ay önce yüzde 28,3'e ulaşan enflasyonun yüksekliği nedeniyle halk, bir sonraki öğünü karşılayıp karşılayamayacağı konusunda endişe yaşıyor. Bu, onlarca yıldır süren yolsuzluk ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle uçurumun eşiğine gelmiş bir ekonomi izlenimi veriyor.

Analistler, Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) koşullu alınan 3 milyar dolarlık kurtarma paketinin en iyi ihtimalle geçici bir önlem olduğunu söylüyor.

Seçimler, Pakistan'ın küresel pozisyonunun yanında bölgesel ve küresel güçlerle diplomatik ilişkileri açısından da önemli sonuçlar doğuracak.

Yasaklı Pakistan Talibanı örgütünün saldırıları nedeniyle Afganistan'la gerilim tırmanırken, Hindistan'la ve İran'la artan tansiyon ve ABD-Çin rekabetinin dengelenmesi gibi dış sorunlarla da ülke karşı karşıya.

Sayılarla seçim

Ülke, hapisteki eski Başbakan İmran Han'ın liderliğindeki PTI'nın baskıyla karşı karşıya olduğu, kutuplaşmış bir siyasi ortamda sandık başına gitti.

Hükümeti Nisan 2022'de devrilen Han, bununla ilgili olarak Pakistan'ın güçlü ordusunu suçlamıştı.

Han, Ağustos ayından bu yana cezaevinde bulunuyor ve seçimlere katılması yasaklandı.

Kasım 2023'te sürgünden ülkeye dönen PML-N lideri ve eski Başbakan Navaz Şerif'in ordunun desteğini aldığı iddia edilmiş, seçimi kazanacağı tahmin edilmişti.

Seçimden önce, PML-N'nin kesin çoğunluğa ulaşamayabileceği ve koalisyon kurmak zorunda kalacağı tahminleri de yapılmıştı.

Seçimlerde oy vermek için 128 milyon kişi kaydoldu, bu da nüfusun neredeyse yarısını oluşturuyor.

Kayıtlı seçmenlerin yaklaşık %44'ü 35 yaşın altında; bu da gençlerin seçimlerin sonucu açısından önemli bir seçmen kitlesi olduğu anlamına geliyor.

Ancak seçimlere katılımın daha düşük olması bekleniyor. 2018'deki son seçimlere katılım %52'ydi.
Seçmenlerin yaklaşık 69 milyonu veya %53'ü erkek. Ülkede oy vermek anayasal bir hak olmasına rağmen, ülkenin kırsal kesimlerindeki pek çok kadının aşiret kuralları gereğince oy kullanmasına izin verilmiyor.

Kayıtlı seçmenlerin 10'da 6’ya yakını, Navaz Şerif'in PML-N'sinin stratejik olarak odaklandığı Pencap eyaletinde ikamet ediyor.

Navaz Şerif kimdir?

Navaz Şerif ve kızı

Eski Başbakan Navaz Şerif'in Pakistan'ı utanç içinde terk etmesinden beş yıl sonra Lahor’dan parlamentoya girmesi bekleniyor.

2019 yılında sağlık gerekçesiyle kefaletle serbest bırakılmasına izin verildi. Bundan kısa süre önce yolsuzluktan hüküm giymiş ve kamu görevi üstlenmekten ömür boyu men edilmişti.

Beş yıl sonra, sürgünde yaşadığı Londra'dan Pakistan’a dönmesine ve tutuklu ezeli rakibi İmran Han'ın partisine karşı bugünkü seçimlere katılmasına izin verilmesinin ardından, dördüncü kez başbakan olarak rekor kırmayı istiyor.

Siyasi dönüşler Şerif için yeni değil. 2013 yılında, 1999'daki askeri darbenin ikinci başbakanlık dönemini yarıda kesmesinin ardından, üçüncü kez başbakanlık koltuğuna oturmuştu.

İmran Han kimdir?

İmran Han'ın başbakanlık için yarışması yasaklanmış olsa da, seçimlerde önemli bir güç olmaya devam ediyor.

Bazıları için Han düzen karşıtı bir kahraman. Rakiplerine göre ise o, güce aç ve yozlaşmış biri.
Seçildikten dört yıl sonra, 2022'de parlamentodaki muhalifleri tarafından görevden alındı. Eski kriket yıldızı şu anda yolsuzluk ve terörle ilişkili suçlar da dahil olmak üzere 170'den fazla davayla karşı karşıya.

Bunların kendisini oy pusulasının dışında tutmaya yönelik siyasi amaçlı girişimler olduğunu iddia ediyor.

Ancak hâlâ hatırı sayılır bir desteğe sahip; iktidardan uzaklaştırıldığı gece Pakistan'ın dört bir yanındaki şehirlerde onbinlerce kişi sokaklara döküldü.

Kazananı neler bekliyor?

Seçimler aynı zamanda Pakistan'ın, İsrail-Hamas ve Rusya-Ukrayna savaşlarının sürdüğü bir dönemde komşuları ve bölgesel güçlerle ilişkilerinin sınandığı bir dönemde yapılıyor.

Pakistan'ın saldırılarda artış yaşaması nedeniyle komşu Afganistan'la ilişkileri, mülteci sorunu, sınır anlaşmazlığı ve Kabil'in TTP'ye müdahale etmemesi nedeniyle geriledi.

Seçimlerle ilgili endişeler, Ocak ayında komşu İran'a yapılan misilleme füze saldırılarının ardından da su yüzüne çıktı.

Seçim kurulu Tahran'la yaşanan gerilimin seçimleri etkilemeyeceğini açıklarken, 27 Ocak'ta İran'da dokuz Pakistan vatandaşının öldürülmesi gerilimi daha da artırdı.

Hindistan'ın Ağustos 2019'da Cemmu ve Keşmir'in özel statüsünü kaldırmasından bu yana Pakistan'ın Hindistan'la ilişkileri de donma noktasına geldi.

Yarışan siyasi güçler arasında PML-N, Hindistan dahil diğer ülkelere "barış mesajı" gönderme sözü verdi.

Çin'in Güney Asya'daki nüfuzunu kontrol altına almayı amaçlayan Hindistan'ın ABD'ye yakınlığı, İslamabad'ı Pekin'e yaklaştırdı.

Çin, "her koşulda dostu" olduğu Pakistan'daki Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) projelerine milyonlarca dolar yatırım yaptı.

Seçimler öncesinde Pakistan da Çin'den 2 milyar dolarlık kredinin devredilmesini talep etti.

Ancak mevcut jeopolitik senaryoda Pakistan, ABD'nin Kabil'den ayrılması ve İmran Han'ın devrilmesinde ABD'nin parmağı olduğu ve ABD'nin yalanladığı iddialar nedeniyle stratejik ilişkilerinde gerileme yaşadığı "Washington'la ilişkilerini yeniden tanımlamak gibi kritik bir görevle" karşı karşıya.

İslamabad'ın, ekonomisi çökerken yeni bir IMF programı için Washington'un desteğine de ihtiyacı var.

Pakistan aynı zamanda Afganistan'daki duruma ilişkin endişelerini paylaşan ve indirimli ham petrol sağlayan Rusya ile de bağlarını güçlendiriyor.

Pakistan'da seçimleri kim kazanırsa kazansın önünde uzun bir yapılacaklar listesi olacak.

KAYNAK: BBC