Aşılar Omicron varyantından ne kadar koruyor?

Türkiye ve dünyada şu anda mevcut olan tüm aşılar, bağışıklık sistemini, koronavirüsün insan vücudundaki ACE2 reseptörüne bağlanarak hücreleri enfekte etmek için kullandığı başak proteinine karşı eğiterek çalışıyor. 

Omicron varyantının başak proteininde  "reseptör bağlama alanı" (RBD) olarak adlandırılan ve bu reseptöre bağlanan özel kısımdaki 10’u dahil olmak üzere, 30'dan fazla mutasyon bulunuyor.

AŞILARIN ETKİSİNİ YÜZDE 40 ORANINDA DÜŞÜREBİLİR

Bilim insanları, Omicron’un  'gördükleri en kötü varyant' olduğunu söylüyor ve taşıdığı mutasyonların sayısından endişe duyuyorlar. Uzmanlar, koronavirüste meydana gelen değişikliklerin en iyi senaryoda aşıları yüzde 40 daha az etkili hale getirebileceğinden korkuyor.

Bunun nedeni ise  B.1.1.529'daki değişikliklerin çoğunun virüsün başak proteininde meydana gelmesinden ileri geliyor. Yani mevcut aşılar, vücudun, virüsün eski versiyonlarından gelen başak proteinini tanıyor. Ancak, Omicron’un başak proteini önceki varyantlardan daha farklı olduğu için, aşıyla ve önceki enfeksiyonlarla elde edilen antikorlar, yeni varyantla ile mücadele etmekte zorluk yaşayabilir.

T-HÜCRELERİNİN KORUMASI VARYANTI AYIRT ETMEKSİZİN DEVAM EDER

Bununla birlikte, tüm bu değişikliklere rağmen, daha önceki enfeksiyona veya aşılamaya yanıt olarak oluşan T hücrelerinin varlığının göz ardı edilmemesi gerekiyor. 

HASTANEYE YATIRILANLARIN ÇOĞU AŞISIZ

Imperial College of London’da immünoloji profesörü olan Danny Altman, "Vücudun bağışıklık sistemi yalnızca antikorla sınırlı değil. Başak proteinlerindeki değişiklik antikor savunmasını etkileyebilir, ancak bu durumda  T hücresi bağışıklığı devreye girecektir. Ayrıca, Güney Afrika'dan gelen veriler, Omicron nedeniyle hastaneye başvuranların aşısızlar olduğunu gösteriyor” diye konuştu.

Altman, koronavirüsle enfekte hücreleri tanıyan ve onlara saldıran, antikor üreten B hücrelerini karşı karşıya oldukları viral risk konusunda eğiten bağışıklık hücreleri olan T hücreleri hakkında şunları söyledi:

"Hepimiz T hücrelerinin varyantlar arasındaki farklılıkları görebileceğini ve T hücresi hafızasının, antikorlara göre çok güçlü olduğunu biliyoruz. Bu da yeni varyanta karşı  koruma sağlayabilir."

Altman sözlerine şu şekilde devam etti:

“Çift doz aşı olan kişilerin Delta varyantı ile enfekte olabileceğini ve bulaştırabileceğini biliyoruz. Ancak, bunun olma olasılığı aşılanmamış olanlara göre yaklaşık üç kat, ölme ihtimalleri ise dokuz kat daha düşük. Omicron varyantına karşı da benzer durum devam eder."

Diğer taraftan, Omicron ile enfeksiyon daha olası gibi görünse de, Cardiff Üniversitesi'nden bir immünolog olan Prof.Dr. Paul Morgan,  "Bence tam bir bağışıklık kaybından ziyade bir körelme en olası sonuçtur. Virüs muhtemelen yüzeyindeki her bir epitopu kaybedemez, çünkü bunu yapsaydı o sivri protein daha fazla çalışamazdı. 

Bu nedenle, virüsün önceki versiyonlarına veya aşılara karşı yapılan bazı antikorlar ve T hücre klonları etkili olmayabilirken, etkili kalacak başkaları da olacaktır” dedi.

ÜÇÜNCÜ DOZ VURGUSU

Morgan, bu nedenle, üçüncü doz Kovid-19 aşılarının Omicron’a karşı korunmada büyük rol üstlenebileceğini aktardı:

"Bağışıklık tepkisinin yarısı etkili olmayacaksa, geri kalan yarım bağışıklık ne kadar güçlenirse o kadar iyidir” dedi.